Παρασκευή 5 Ιανουαρίου 2018


Δημήτρης Μπαλτς


Ο μεταφράσεις το Ν. Μπερντιάγιεφ στά λληνικά


νας πό τούς πλέον μεταφρασμένους στήν λληνική πό τούς φιλοσόφους τς ρωσσικς Διασπορς εναι  Νικόλαος Μπερντιάγιεφ (1874-1948).
Τό πρτο μεταφρασμένο κείμενο το Μπερντιάγιεφ στήν λληνική  τοποθετεται στά μέσα τς δεκαετίας το 1940 (« γενική γραμμή τς σοβιετικς φιλοσοφίας», μετ. Π.Α.Κ., Φιλολογικά Χρονικά τ. Γ, 15. 5. καί 15.6. 1945)
Στίς ρχές τς δεκαετίας το ’50 μεταφράζονται πό το τότε μητροπολίτη Σάμου Ερηναίου τά ργα το Μπερντιάγιεφ Περί το προορισμο το νθρώπου. Δοκίμιον παραδόξου ηθικής (1950) καί τό Πνεμα καί λευθερία (1952), τά ποα μπορε να θεωρηθε τι νήκουν στήν λεγόμενη «θρησκευτική φιλοσοφία». Παρενθετικά θα σημειωθε τι  διος  Μπερντιάγιεφ,σέ πιστολή του πρός τόν μεταφραστή, παραιτεται τν δικαιωμάτων τν κδόσεων, ναγνωρίζοντας τίς δύσκολες κδοτικές συνθκες στήν λλάδα τς δεκαετίας το 1950.
Πιθανώτατα, κατά τήν δια δεκαετία,  τήν πόμενη, μεταφράζονται σ’να ατοτελές τομίδιο, μλλον δυσεύρετο σήμερα, τά πρτα πέντε κεφάλαια το ργου το ργου «Πνεμα το Ντοστογιέφσκι» (μετ. Χ. Μαρκέτης, κδόσεις Κεραμεύς, θναι, ..). Πλρες τό ργο τοΜπερντιάγιεφ θά παρουσιασθε μεταφρασμένο μερικά χρόνια ργότερα (μετ. Ν. Ματσούκας, κδόσεις Π. Πουρναρ, Θεσσαλονίκη 1972).
δ θά σημειώσω τι δέν εναι σύνηθες νά πάρχουν στήν λληνική δύο μεταφράσεις το διου ργου κάποιου διανοουμένου τς ρωσσικς Διασπορς.ντιθέτως, πολλά ργα τς ρωσσικς λογοτεχνίας το 19ου αχουν παρουσιασθε σέ πολλές μεταφράσεις στήν λληνική σέ λην τήν διάρκεια το 20ο α. καί σέ πολλές περιπτώσεις μέ λάχιστες διαφορές.
ργότερα, πρός τό τέλος τς δεκαετίας το 1960, θά παρουσιασθον μεταφρασμένα τά ργα το Μπερντιάγιεφ λήθεια καί ποκάλυψη (εσ.-μετ.-σχόλ. Χρ. Μαλεβίτσης, Δωδώνη, θήνα, 1967) καί τό Πνεμα καί πραγματικότητα (μετ. ντιγ. Χατζηθεοδώρου, κδόσεις τν Φίλων, θήνα, 1968).
Στίς ρχές τς δεκαετίας το 1970 θά δον τό φς τς δημοσιότητοςλλα δύο ργα το Μπερντιάγιεφ. Συγκεκριμένα. Τό 1971 κδίδεται  Τό Βασίλειο το Πνεύματος καί το Βασίλειο το Καίσαρος (μετ. Β. Γιούλτσης, Θεσσαλονίκη, 1971). 
κοτε θά δημοσιευθον μεταφράσεις πολλν ργων το Ρώσσου φιλοσόφου. Καταγράφω τά ξς:
χριστιανισμός καί τό πρόβλημα το κομμουνισμο, μετ. .., Σιδέρης, θήνα 1977. Τό πεπρωμένο το νθρώπου στόν σύγχρονο κόσμο, μετ. Ε.Β. Γιούλτση, κδόσεις Πουρναρ, Θεσσαλονίκη, 1980.Θεον καί νθρώπινον, μετ. Π. Αντωνιάδης, κδόσεις Πουρναρ, Θεσσαλονίκη, 1982. Πέντε στοχασμοί περί πάρξεως, κδόσεις Κοινότητα, μετ. Β. Τριανταφύλλου- Σ. Γουνελς, θήνα, 1983. Γιά τήν κοινωνική νισότητα, μετ. Ε. Νιάνιος, κδόσεις Πουρναρ, Θεσσαλονίκη, 1984. Δοκίμιο σχατολογικς μεταφυσικς, μετ. Χρ. Μαλεβίτσης, κδόσεις Imago, θήνα, 1984. Χριστιανισμός καί κοινωνική πραγματικότητα, μετ. Β. Γιούλτσης, κδόσεις Πουρναρ, Θεσσαλονίκη, 1986. Νέος Μεσαίωνας, μετ. Π. ντωνιάδης, κδόσεις Πουρναρ, Θεσσαλονίκη, 1987.  μορα τς κουλτούρας, μετ. Κ. Τσιρόπουλος, Εθύνη, θήνα, .. «Χριστιανισμός καί ντισημιτισμός», μετ. Δ. Μπαλτς,Σύναξη 132, 2014, σσ. 77-94. « θρησκευτικός χαρακτήρας τς ρωσικς φιλοσοφίας», μετ. Δημ. Μπαλτς, Φρέαρ 11, 2015, σσ. 290-298.  « πνευματική κατάσταση το σύγχρονου κόσμου», μετ. Δημ. Μπαλτς Σύναξη 134, 2015, σσ. 82-95. «νατολή καί Δύση», μετ. Δημ. Μπαλτς Στέπα 5, 2016, σσ. 222-235.
Κρίνεται σκόπιμο νά σημειωθε τι στήν λλάδα γινε γνωστός  Μπερντιάγιεφ τςξορίας καί χι τς Ρωσσίας, φο μέχρι σήμερα, ξ σων γνωρίζω, δέν χει μεταφρασθε κανένα ργο το Μπερντιάγιεφ κδοθέν πρίν πό τό 1923. ξαίρεση ποτελον τό δοκίμιο μέ τίτλο «Οι δαίμονες τς ρωσικς πανάστασης» (μετ. Δημ. Τριανταφυλλίδης, ρμός, θήνα 1999) τό ποο γράφη κατά τήν ποχή τςπανάστασης το 1917, πως καί τόμος «Γιά τόν Ντοστογιέφσκι» (εσ. Δημ. Μπαλτς, μετ. Δημ. Τριανταφυλλίδης).
πό τήν συνεχ μεταφραστική ργασία καί τίς πανεκδόσεις τν μεταφρασθέντων ργων του μπορε νά θεωρηθε τι Μπερντιάγιεφ νθουσίασε τό λληνικό ναγνωστικό τόσο γιά τό φος, σο καί κυρίως γιά τό περιεχόμενο το λόγου του, πως εχε κατακτήσει νωρίτερα καί τήν δυτική Ερώπη.

(ἐφημ. Χριστιανική, Χριστιανική, 2.11. 2017)